შესავალი
07.04.2014
სამართლიანი სახელმწიფოს შექმნა აუცილებლადაა დაკავშირებული შესაბამისი საკანონმდებლო ბაზის დაფუძნებასთანაც. ამ მხრივ წინ გადადგმული ნაბიჯი იყო 1999 წელს მიღებული საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი. მიუხედავად ამ მოვლენის მნიშვნელობისა, კოდექსი შორს არის იდეალურისგან და მასში არის გარკვეულწილად საეჭვო მომენტებიც. ერთ-ერთი მათგანია სწორედ 314-ე მუხლი, რომელიც მოიცავს ჯაშუშობის შემადგენლობას. როგორც ნაშრომში ვნახავთ, ჯაშუშობის დეფინიციის გარკვეულმა ბუნდოვნებამ შეიძლება პრობლემები წარმოშვას სასამართლო პრაქტიკაში.
სახელმწიფოს წინააღმდეგ დანაშაული სამართლიანად მიიჩნევა დანაშაულის ერთ-ერთ ყველაზე საშიშ სახედ, ვინაიდან ის საფრთხეს უქმნის თვით სახელმწიფოს არსებობასა და საზოგადოებრივ უშიშროებას. სისხლის სამართლის კოდექსის მეთერთმეტე თავის ოცდამეჩვიდმეტე თავში მოცემულია იმ დანაშაულთა ჩამონათვალი, რომლებიცUუშუალოდ მიმართულია სახელმწიფოს წინააღმდეგ. მათგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია ჯაშუშობა (314-ე მუხლი), რომლის დისპოზიცია უცვლელი დარჩა სისხლის სამართლის კოდექსის მიღებიდან(1999 წლის 22 ივლისი) დღემდე, თუმცა სანქციის ზომა 2006 წლის 28 აპრილის ცვლილებებით გაიზარდა.
მოცემული მუხლის პირველ ნაწილში განსაზღვრულია ჯაშუშობის ცნება, რომელშიც დანაშაულის საგნად ვხვდებით საინტერესო ტერმინს_ “სხვა ინფორმაცია”. ის თუ რას შეიძლება წარმოადგენდეს ასეთი ტიპის ინფორმაცია, დოქტრინული განმარტებები არსებობს, მაგრამ მუხლის დისპოზიცია იმნაირად არის აგებული, რომ შესაძლებელია “სხვა ინფორმაციის” ცნება ზედმეტად გავაფართოვოთ და ვინაიდან მოსამართლე, უპირველეს ყოვლისა, სისხლის სამართლის კოდექსით ხელმძღვანელობს, არსებობს საშიშროება ამ ცნების განზოგადებისა, გაფართოებისა საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვა ასპექტებზე, მათ შორის, ისეთებზე, რომლებიც გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით და შედეგად იზრდება შესაძლებლობა იმისა, რომ ადგილი ჰქონდეს ქმედების არასწორი კვალიფიკაციას. ამან მნიშვნელოვნად შეიძლება დაარღვიოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მეხუთე ნაწილით განმტკიცებული კანონის განსაზღვრულობის პრინციპი.
მოცემულ ნაშრომში განხილული იქნება ამ “სხვა ინფორმაციის” არსი, მის უცხოურ და პოსტ-საბჭოთა ანალოგები, დეტალურად იქნება შესწავლილი ჯაშუშობის ნორმის შინაარსი ისტორიულ ჭრილში და შევეცდებით უფრო მკვეთრი ხაზი გავავლოთ ასეთ ინფორმაციასა და კომერციული ან საბანკო საიდუმლოებასა ან ინსაიდერულ ინფორმაციას შორის.
თავი I
ჯაშუშობისა და სხვა ინფორმაციის ბუნება
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის(შემდგომში-სსკ) 314-ე მუხლი ითვალისწინებს ჯაშუშობას, როგორც სისხლისსამართლებრივი პასუხიმგებლობის საფუძველს. მუხლი ორ ნაწილიანია. პირველ ნაწილში მოცემულია ჯაშუშობის ცნება, ხოლო მეორე ნაწილში კი გათვალისწინებულია დამამძმიმებელი გარემოება_ჯაშუშობა, ჩადენილი ომიანობის ან შეიარაღებული კონფლიქტის დროს ან ისეთი ჯაშუშობა, რამაც საქართველოს ინტერესებისათვის მძიმე შედეგი გამოიწვია.
ჯაშუშობის ცნების უფრო ნათლად წარმოსადგენად საჭიროა მოვიყვანოთ სსკ-ის 314-ე მუხლის პირველი ნაწილი, რომელშიც აღწერილია ჯაშუშობა, როგორც მართლსაწინააღმდეგო და ბრალეული ქმედება:
1.უცხო ქვეყნისათვის, უცხო ორგანიზაციისათვის ან მათი წარმომადგენლისათვის საქართველოს სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველი ნივთის, დოკუმენტის, ცნობის ან სხვაგვარი მონაცემის შეგროვება შენახვა ან გადაცემა ანდა გამოძალვა ან გატაცება მათთვის გადაცემის მიზნით, აგრეთვე საქართველოს ინტერესების საზიანოდ უცხო ქვეყნის დაზვერვის ან უცხოეთის ორგანიზაციის დავალებით სხვა ინფორმაციის შეგროვება ან გადაცემა.
მოცემულ მუხლში ისევე, როგორც სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართულ სხვა დანაშაულებში, ობიექტია სახელმწიფო უშიშროება რომელიც “გულისხმობს იმ პირობებისა და ფაქტორების ერთობლიობას, რომელიც უზრუნველყოფს სახელმწიფოს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ინტერესების დაცვას”.
სსკ-ის 314-ე მუხლში კონკრეტულადაა მოცემული დანაშაულის საგანი_ უპირველეს ყოვლისა, ეს არის საქართველოს სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველი რაიმე ნივთი, დოკუმენტი ცნობა ან სხვაგვარი მონაცემი. სახელმწიფო საიდუმლოების განსაზღვრისას გამოიყენება საქართველოს კანონი “სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ”, რომლის პირველი მუხლის პირველ ნაწილში მოცემულია სახელმწიფო საიდუმლოების ცნება: “ინფორმაციის სახეობა, რომელიც მოიცავს სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველ მონაცემებს თავდაცვის ეკონომიკის, საგარეო ურთიერთობის, დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოების და მართლწესრიგის დაცვის სფეროებში, რომელთა გამჟღავნებას ან დაკარგვას შეუძლია ზიანი მიაყენოს საქართველოს ან საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებების მონაწილე მხარის სუვერენიტეტს, კონსტიტუციურ წყობილებას, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ინტერესებს, რაც ამ კანონით ან/და საერთაშორისო ხელშეკრულებით ან შეთანხმებით დადგენილი წესით აღიარებულია სახელმწიფო საიდუმლოებად და ექვემდებარება სახელმწიფო დაცვას”. სწორედ ასეთი ინფორმაციის შეგროვება შენახვა ან გადაცემა ანდა გამოძალვა ან გატაცება ითვლება ჯაშუშობად. შევნიშნავთ, რომ აუცილებელია სახელმწიფო საიდუმლოების, როგორც ასეთის, აღიარება დადგენილი წესით.
ამავდროულად ჯაშუშობად ითვლება საქართველოს ინტერესების საზიანოდ უცხო ქვეყნის დაზვერვის ან უცხოეთის ორგანიზაციის დავალებით სხვა ინფორმაციის შეგროვება ან გადაცემა. მუხლი ეს ნაწილი ისეა აგებული, რომ საკმაოდ ფართო ინტერპრეტაციის საშუალებას იძლევა_თუ ინფორმაციას შეუძლია საქართველოს ინტერესებს ზიანი მიაყენოს (ეს კი შეიძლება ძალიან ფართოდ განიმარტოს) და ეს ხდება უცხო ქვეყნის დაზვერვის ან უცხოეთის ორგანიზაციის დავალებით, სრულიად შესაძლებელია ასეთი ინფორმაციის შეგროვება-გადაცემა ჯაშუშობად ჩაითვალოს. ვინაიდან ეს სხვა ინფორმაცია მუხლში გამოყოფილია “აგრეთვეთი” სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველი ინფორმაციისგან, ბუნებრივია აქ ვერ ვიგულისხმებთ საიდუმლო ინფორმაციას. ასევე განიმარტება ის დოქტრინის მიერ_“სხვა ინფორმაცია”-დ მიიჩნევა არასაიდუმლო ინფორმაცია, რომლის გამოყენება შეიძლება საქართველოს ინტერესების საზიანოდ_ რკინიგზის, აეროპორტებისა და სხვა სტრატეგიული ნაგებობების სქემები, ნავთობისა და გაზის მარაგის შესახებ გამოუქვეყნებელი მონაცემები. ჯაშუშობად არ ჩაითვლება ისეთი ინფორმაციის გამოქვეყნება, რომელიც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებით ან რაღაც სხვა გზით უკვე არის გასაჯაროებული. მაშასადამე, ეს სხვა ინფორმაცია გარკვეულწილად იკავებს შუალედურ ადგილს საიდუმლო და საჯარო ინფორმაციას შორის. მაგრამ მისი ზუსტი ჩამონათვალი ან თუნდაც ზოგადი განმარტება დოქტრინის გარეთ არ არსებობს.
როგორც წესი, ასეთი ზოგადი კონსტრუქციების გამოყენება სისხლის სამართალში, მით უმეტეს ისეთ მძიმე დანაშაულთან დაკავშირებით, როგორსაც წარმოადგენს ჯაშუშობა, არასასურველია, რადგან გზა იხსნება საკმოად ფართო ინტერპრეტაციებისათვის.
მოცემულ შემთხვევაში თუ კოდექსით ვიხელმძღვანელებთ, სხვა ინფორმაციად შეიძლება მიჩნეულ იქნას ნებისმიერი ინფორმაცია, რომელიც აკმაყოფილებს შემდეგ ორ პირობას:
ა) ამ ინფორმაციის შეგროვება/გადაცემა ხდება საქართველოს ინტერესების საზიანოდ;
ბ) ამ ინფორმაციის შეგროვება/გადაცემა ხდება უცხო ქვეყნის დაზვერვისა ან უცხოეთის ორგანიზაციის დავალებით;
საქართველოს ინტერესებისადმი წინააღმდეგობა იმდენად ფართო ცნებაა, რომ გარკვეულწილად შესაძლებელია მასში 202-ე მუხლით გათვალისწინებულ კომერციულ ან საბანკო საიდუმლოებაც კი ვიგულისხმოთ. კანონით ეს არ იკრძალება, რადგან 314-ე მუხლის პირველ ნაწილში მოცემული საიდუმლოება წარმოადგენს სახელმწიფო საიდუმლოებას და რა თქმა უნდა, კერძოზე არ ვრცელდება. ამის შესახებ უფრო დაწვრილებით ქვემოთ ვისაუბრებთ.
არის მეორე მნიშვნელოვანი საკითხიც_“უცხოეთის ორგანიზაციის” ცნება. ეს კიდევ ერთი ტერმინი, რომლის განზოგადება ყველაფერზე შეიძლება, დაწყებული საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებიდან და დამთავრებული კერძო კომპანიებით. ამასთან შეიძლება ორგანიზაციის “უცხოურობის” დადგენაც კი გაჭირდეს. როდესაც უცხო ქვეყნის დაზვერვაზე საუბარი, ასეთის აღმოჩენა არ წარმოადგენს დიდ სირთულეს_უცხო ქვეყანა შეიძლება იყოს ნებისმიერი სახელმწიფო, საქართველოს გარდა და ასეთი სახელმწიფოს დაზვერვის ორგანოს იდენტიფიკაციაც, კონსპირაციულობის მიუხედავად, ასე თუ ისე შესაძლებელია. სხვანაირად არის საქმე “უცხოეთის ორგანიზაციასთან” დაკავშირებით. “ორგანიზაცია” შეიძლება ან შეიძლება არ იყოს რეგისტრირებული იურიდიული პირი(აშშ-ში ორგანიზაციის განმარტებისათვის გამოყენებულია ნეგატიური დეფინიცია-ორგანიზაციაა ყველაფერი, რაც არ არის ინდივიდუალური პირი-აშშ-ს კოდექსის მე-18 კარი(დანაშაულებანი და სისხლის პროცესი), $18) მიიჩნევა და თვისობრივად ორგანიზაციას არ გააჩნია მოქალაქეობა ან ეროვნულობა და დღესდღეობით, არცთუ ისე იშვითად ასეთი ორგანიზაციის მოქმედების სფერო ბევრ სახელმწიფოს მოიცავს. საერთოდ, იურიდიული პირის მიმართ ამა თუ იმ ქვეყნის სამართლის გამოყენება განსაკუთრებით აქტუალურია საერთაშორისო კერძო სამართლისათვის . საქართველოს “საერთაშორისო კერძო სამართლის შესახებ” კანონის 24-ე მუხლის თანახმად, იურიდიული პირის უფლებაუნარიანობა და ქმედუნარიანობა განისაზღვრება იმ ქვეყნის სამართლით, სადაც იურიდიული პირის ადმინისტრაციას აქვს ფაქტობრივი ადგილსამყოფელი ანუ საქართველოს კანონმდებლობა განამტკიცებს საერთაშორისო კერძო სამართალში მოქმედ ადგილსამყოფლის თეორიას. თუ ჩვენ დავეყრდნობით ამ დანაწესს, მაშინ სრულიად შესაძლებელი “უცხოური” ორგანიზაცია დარეგისტრირებული იყოს საქართველოში საქართველოს მოქალაქეების მიერ, მაგრამ ადმინისტრაციის ძირითადი ადგილსამყოფელი ჰქონდეს სხვა კონტინენტზე. ასეთი უცხოური ორგანიზაციისათვის საქართველოს ინტერესების საზიანოდ ინფორმაციის გადაცემა შეიძლება ჩაითვალოს ჯაშუშობად. ამან შეიძლება გარკვეული პრობლემები შეუქმნას იმ საწარმოებს, რომლებიც დარეგისტრირებულნი არიან საქართველოში, მაგრამ სამეწარმეო საქმიანობას უმეტესად საზღვარგარეთ ეწევიან. იგივე შეიძლება ითქვას საერთაშორისო ორგანიზაციებზეც. ასეთ ორგანიზაციებად, როგორც წესი, მოიაზრებენ მუდმივ სახელმწიფოთაშორის დაწესებულებებს, რომლებიც ხანგრძლივი ვადით ან უვადოდ იქმნება სხვადასხვა კულტურული, პოლიტიკური, თუ ეკონომიკური მიზნების მისაღწევად. ასეთი ორგანიზაციები, იქნება ისინი სამთავრობათაშორისო(ანუ შექმნილი სუვერენული სახელმწიფოების მიერ) თუ არასამთავრობო(შექმნილი საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისა ან ცალკეული პირების მიერ), შეიძლება მოხვდეს უცხოური ორგანიზაციის ცნებაში, რადგან უპირველეს ყოვლისა, მათი ადმინისტრაციის მთავარი ადგილსამყოფელი, როგორც წესი, განლაგებულია უცხოურ ქვეყნებში(არა საქართველოში) და მეორეც, ასეთი საერთშორისო ორგანიზაცია რომც იყოს საქართველოში დაფუძნებული და აქვე ჰქონდეს მთავარი ადმინისტრაცია, ასეთი ადმინისტრაციის საერთაშორისო ბუნებიდან გამომდინარე(აქვს ბევრი ფილიალი უცხოურ ქვეყნებში, ბევრი უცხოელი წევრი), მაინც შესაძლებელია საუბარი “უცხოურ” ორგანიზაციაზე, თუმცა ამის დასაბუთება უკვე საკმაოდ ძნელი იქნება.
ნორმის ინტერპრეტაციამ შეიძლება საკმაოდ შორს წაგვიყვანოს. მოვიყვანოთ შემდეგი მაგალითი: ადამიანის უფლებების დამცველი რომელიმე საერთაშორისო ორგანიზაციის დავალებით საქართველოში ჩამოდის უფლებების დარღვევის შესახებ ინფორმაციის მოსაპოვებლად. თუ ამ უცხოელის ხელში აღმოჩნდება ისეთი ფაქტები, რომელთა გამოქვეყნებამაც მსოფლიოს მასშტაბით შეიძლება მოახდინოს საქართველოს დისკრედიტაცია(მაგალითად, პატიმრებისადმი არასათანადო მოპყრობა) შეუძლია თუ არა თუნდაც თეორიულად დავუშვათ, რომ სახეზეა ჯაშუშობა იმ შემთხვევაში, თუკი ასეთი ინფორმაცია არაა გავრცელებული მასობრივი საინფორმაციო საშუალებებით? 314-ე მუხლის მიხედვით ასეთი რამ არაა გამორიცხული, ვინაიდან უცხოური ორგანიზაცია და მისი დავალებით შესრულებული საქმე სახეზეა, ხოლო ბრალმდებელ მხარეს შეუძლია ამტკიცოს, რომ ასეთი ინფორმაციის გავრცელება (მაგალითად, დაბეჭვდა ცნობილ პერიოდულ გამოცემაში) გამოიწვევდა საქართველოს იმიჯის შელახვას და შესაბამისად სახეზე იქნებოდა საქართველოს ინტერესებისადმი ზიანი.
ზემოაღწერილი შემთხვევა, მართალია, ძნელი წარმოსადგენია პრაქტიკაში, მაგრამ კარგად გვიჩვენებს, თუ სადამდე შეიძლება მივიდეთ მუხლის ინტერპრეტაციისას და რამდენად საშიშია ზოგადი ტერმინების გამოყენება სისხლის სამართალში.
მდგომარეობას ართულებს აგრეთვე სასამართლო პრაქტიკის სიმცირეც. 2007 წლამდე ჯაშუშობის მუხლი არ ვრცელდებოდა საქართველოს მოქალაქეებზე, რომელთა ქმედებაც კვალიფიცირდებოდა სახელმწიფოს ღალატით(307 მ.) . ამის მაგალითად გამოდგება ი.ხ-ლს საქმე (საქმის ნომერი_2კ-438აპ.-07), როდესაც საქართველოს მოქალაქე ი.ხ-ლის ქმედება დააკვალიფიცირეს, როგორც სახელმწიფო ღალატი. აღსანიშნავია, რომ ამ საქმეში დანაშაულის საგანს (ინფორმაციას) მართლაც სახელმწიფო საიდუმლოება წარმოადგენდა საქართველოს პრეზიდენტის 1997 წლის ბრძანებულებით დამტკიცებულ “სახელმწიფო საიდუმლოებას მიკუთვნებულ ცნობათა ნუსხის” მიხედვით. ი.ხ-ლს ადვოკატები საჩივარში ძირითადად აქცენტს აკეთებდნენ იმაზე, რომ იმ პირის ვინაობა, ვისაც უგზავნიდა ი.ხ-ლი მასალას, ფაქტობრივად გაურკვეველი დარჩა სასამართლო პროცესის განმავლობაში და შესაბამისად ისინი აპელირებდნენ იმაზე, რომ ეს პირი სრულიად შესაძლებელია ყოფილიყო რომელიღაც კოლექციონერი ან უბრალოდ პირი, რომელიც ინტერესდებოდა სამხედრო თემებით და შესაბამისად ვერ ჩაითვლებოდა 314-ე მუხლით გათვალისწინებულ უცხო ქვეყნის ან უცხოური ორგანიზაციის წარმომადგენლად. ეს პოზიცია უზენაესმა სასამართლო არ გაიზიარა.
მნიშვნელოვანი რეზონანსი გამოიწვია 2011 წლის ე.წ. ფოტოგრაფების საქმემ, რომელთაც ბრალი ედებოდათ ერთ-ერთი უცხო ქვეყნის სპეცსამსახურის საფარქვეშ მოქმედი ორგანიზაციისათვის, საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, მათი სამსახურეობრივი მდგომარეობიდან გამომდინარე, სხვადასხვა სახის ინფორმაციის მიწოდება. შსს-ს შემდგომი განცხადებით ამ სხვადასხვა ინფორმაციაში, როგორც ჩანს, საიდუმლო ინფორმაციასთან ერთად, შედიოდა ისეთი ინფორმაცია, როგორიცაა დეტალები პრეზიდენტი ვიზიტისა და შეხვედრების თაობაზე, აგრეთვე პრეზიდენტის ადმინისტრაციული შენობის ნაწილის სქემატური ნახაზის ფოტოსურათები. საკამათო საკითხია, ეწინააღმდეგება თუ არა ზემოაღნიშნული ინფორმაციის გავრცელება-შეგროვება საქართველოს(ძირითად) ინტერესებს. აღნიშნულ ინფორმაციასაკმაოდ ზოგადად არის ჩამოყალიბებული, მაგალითად, პრეზიდენტის ვიზიტები და შეხვედრები აბსოლუტურად საჯაროა და რთულია იმის დადგენა, თუ საიდან იწყება ზღვარი საჯარო და დახურულ ინფორმაციას შორის. ზემოაღნიშნული საქმე საპროცესო შეთანხმებით დამთავრდა, თუმცა მან საზოგადოების ყურადღება მიიპყრო. . საქართველოს სახალხო დამცველმა კი საქართველოს პარლამენტს მიმართა საკანონმდებლო წინადადებით სსსკ-ის 314-ე მუხლის შეცვლის თაობაზე იმ მოტივით, რომ ის ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლის მე-4 და 42-ე მუხლის მე-5 პუნქტებს. ამ საკანონმდებლო წინადადებაში ყურადღება გამახვილებულია სწორედ “სხვა ინფორმაციის” ცნების ბუნდოვანებაზე. სახალხო დამცველის აზრით, სიტყვათა შეთანხმება “სხვა ინფორმაცია” იმდენად ფართოა, რომ მასში შეიძლება ვიგულისმოთ ნებისმიერი ინფორმაცია ნებისმიერ თემაზე. მათ შორის პირის შეხედულებებიცა და აზრებიც. წინადადებაში გამოთქმულია მოსაზრება, რომ ასეთი არასაიდუმლო, “სხვა ინფორმაციის” მოპოვება-გავრცელების კრიმინალიზაცია ეწინააღმდეგება სამართლებრივი სახელმწიფოს ცნებას და მიზანშეუწონელია ასეთი ფორმულირების არსებობა. საკანონმდებლო წინადადებაში აგრეთვე გამოთქმულია მოსაზრება, რომ თუ პირი მუშაობს უცხო ქვეყნის კერძო სამართლის იურიდიულ პირთან, მას მოეთხოვება იმის ვარაუდი, რომ ნებისმიერი ასეთი ორგანიზაცია სხვა ქვეყნისათვის საზიანო ინფორმაციის შეგროვებით შეიძლება იყოს დაკავებული, რაც იძლევა იმის თეორიულ საშუალებას, რომ ჯაშუშობა განხორციელდეს გაუფრთხილებლობითაც, რაც დაუშვებელია. წინადადებაში აგრეთვე გამოთქმულია მოსაზრება, რომ 314-ე მუხლის პირველი ნაწილის მეორე წინადადება არ აკმაყოფილებს კანონის წინასწარგანჭვრეტადობის(განსაზღვრულობის) კრიტერიუმსაც.
2011 წლის 2 აგვისტოს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოში შევიდა სარჩელი ამ მუხლის არაკონსტიტუციურად გამოცხადების თაობაზე სწორედ მის ბუნდოვან ფორმულირებასთან დაკავშირებით. 2012 წლის 19 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლოს საოქმო ჩანაწერით, სარჩელი მიღებული იქნა არსებიტად განსახილველად იმ ნაწილში, რომელშიც დასმული იყო სწორედ 314-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისობა კონსტიტუციასთან. მოსარჩელის ძირითადი არგუმენტები სწორედ ბუნდოვანი ტერმინების (“სხვა ინფორმაცია”, “უცხოური ორგანიზაცია”, “სახელმწიფო ინტერესების წინააღმდეგობა”) განმარტების საკითხს ეხებოდა, მაშინ როდესაც მოპასუხის(საქართველოს პარლამენტი) არგუმენტები იმისკენ იყო მიმართული, რომ აღნიშნული ტერმინები ლოგიკური და თელეოლოგიური თვალსაზრისით ყოფილიყვნენ განმარტებულნი. მაგალითად, მოპასუხის აზრით, სახელმწიფო ინტერესები უნდა განმარტებულიყო როგორც სისტემურად(სახელმწიფოს წინააღმდეგ დანაშაულის თავი), ისე 2011 წლის 23 დეკემბრის დადგენილებით “საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების კონცეფცია”, რომელშიც დეტალურად არის ჩამოთვლილი სახელმწიფოს კონსტიტუციური წყობილებისა და უშიშროების საფუძვლები. აგრეთვე მოპასუხე აღნიშნავს, რომ ნორმის მიზანს წარმოადგენს არაგასაიდუმლოებული, მაგრამ სახელმწიფო ინტერესებისადმი მნიშვნელოვანი ინფორმაციის კონფიდენციალური არხებით გაჟონვის დაუშვებლობა. “უცხოური ორგანიზაციის” განმარტება იბოჭება იმით, რომ ასეთი ორგანიზაციის მხრიდან აუცილებლად უნდა იყოს საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებისადმი წინააღმდეგობრივი ინფორმაციის შეგროვება\გადაცემა. ის არ ვრცელდება ყველა ორგანიზაციაზე და პირიც შებოჭილი უნდა იყოს ორგანიზაციის დავალებით, არ უნდა მოქმედებს დამოუკიდებლად, საკუთარი ნებით. საქმეზე მოწმედ მოწვეულმა პირის აზრით, “სადავო ნორმით განსაზღვრული ტერმინი `სხვა ინფორმაცია” გულისხმობს ისეთ ინფორმაციას, რომელიც თავისი შინაარსით არის მნიშვნელოვანი და მისი გადაცემა იქნება ქვეყნის ინტერესებისთვის ზიანის მომტანი, თუმცა მისი გასაიდუმლოება გაჭიანურდა ან ვერ მოხერხდა გარკვეული მიზეზების გამო. ის აგრეთვე მიუთითებს იმაზე, რომ უცხოური დაზვერვა ხშირად მოქმედებს სხვადასხვა ორგანიზაციების მეშვეობით, ამოეფარება მათ საკუთარი ინტერესების განსახორციელებლად. ამიტომ ჩამოყალიბება “უცხოური დაზვერვა” არაეფექტური სამართლებრივი საშუალება იქნებოდა. საერთოდ, უნდა აღინოშნოს, რომ მოპასუხისა და მოწმის მოსაზრებები ძირითადად ემყარება ლოგიკურ და გასაგებ მსჯელობას, მაგრამ შედეგი მაინც გარკვეულწილად ბუნდოვანია-სახელმწიფო ეროვნული ინტერესების განმარტება(314-ე მუხლში მარტო “სახელმწიფო ინტერესებია” მოცემული(“ეროვნულის” გარეშე) ანუ აქ ისევ დაგვჭირდება სისტემური განმარტება) კონცეფციით შეიძლება ნაკლებად ეფექტური გახდეს იმ მიზეზით, რომ ამ უკანასკნელში ზოგადი ტერმინები ჭარბობს_მაგალითად, სახელმწიფო ეროვნულ ინტერესებად გამოცხადებულია ისეთი საკითხები, როგორიცაა დიასპორებთან ურთიერთობა, ეკოლოგიური და დემოგრაფიული უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია. ბუნებრივია, არ იქნება იოლი იმის დასაბუთება, თუ კერძოდ როგორი სახის ინფორმაცია ეწინააღმდეგება ევროპულ ინტეგრაციას ან დიასპორებთან ურთიერთობას. უცხოური ორგანიზაცია რომ ძალიან ხშირად გამოიყენება დაზვერვის საფარველად, ეს ახალი ნამდვილად არ არის, მაგრამ ასეთი ზოგადი ჩამოყალიბება მაინც არასწორად უნდა იყოს მიჩნეული. უფრო სწორი იქნებოდა “უცხოური დაზვერვის კონტროლქვეშ მყოფი ორგანიზაციის” ფორმულირება, რომელიც მოქმედებს საფრანგეთში. ამის შესახებ ჩვენ დაწვრილებით ქვემოთ ვისაუბრებთ.
თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო
უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის IV კურსის სტუდენტი,
გიორგი ალადაშვილი
